بررسی اثر سرعت و عمق خاک‌ورزی حفاظتی بر مصرف سوخت مزرعه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آرمان جلالی ¹
• اصغر محمودی ¹
• مصطفی ولیزاده ²
• ایرج اسکندری ³

¹ گروه مهندسی بیوسیستم، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

² گروه بیوتکنولوژی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

³ مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه، ایران

https://doi.org/10.22067/jam.v5i2.28517

چکیده

خاک‌ورزی یک عمل زمان‌بر و هزینه‌بر می‌باشد که با استفاده از برنامه عملیات زراعی می‌توان به میزان قابل توجهی در مصرف سوخت، انرژی و زمان صرفه‌جویی نمود. افزایش هزینه‌ی سوخت کشاورزی باعث شده که در مصرف آن صرفه‌جویی شود تا هزینه تولید محصول کاهش یابد. با توجه به مزایای خاک‌ورزی حفاظتی و کمبود تحقیق علمی روی ادوات خاک‌ورزی حفاظتی وارداتی و تولید داخل و اهمیت فاکتورهای سرعت و عمق خاک‌ورزی بر عملکرد انواع خاک‌ورزها، این تحقیق در قالب طرح آزمایشی اسپلیت پلات (کرت‌های خرد شده) بر پایه‌ی بلوک‌های کامل تصادفی اجرا گردید. فاکتور اصلی عمق خاک‌ورزی (در دو سطح 10 و 20 سانتی‌متر) و فاکتور فرعی سرعت خاک‌ورزی (در چهار سطح 6، 8، 10 و 12 کیلومتر بر ساعت برای شهرستان بستان‌آباد و 8، 10، 12 و 14 کیلومتر بر ساعت برای شهرستان هشترود) و در چهار تکرار با استفاده از خاک‌ورز مرکب آگرومت پنج شاخه ساخت شرکت سازه کشت بوکان که بیش‌تر در آذربایجان‌شرقی رواج یافته، با استفاده از دو دستگاه تراکتور مسی فرگوسن 285 و 399 به‌ترتیب در شهرستان‌های بستان‌آباد و هشترود، با نوع بافت خاک ماسه لومی، خوب دانه‌بندی شده انجام گرفت. در شهرستان بستان‌آباد و هشترود، اثر فاکتورها به تنهایی و اثر متقابل سرعت و عمق خاک‌ورزی بر مصرف سوخت در سطح احتمال یک درصد (01/0 ≥p) معنی‌دار شد. نتایج نشان دادند که با افزایش سرعت خاک‌ورزی، به‌دلیل انجام سریع عملیات خاک‌ورزی واحد سطح، مصرف سوخت در واحد سطح کاهش پیدا کرده و هم‌چنین با افزایش عمق خاک‌ورزی، به‌دلیل افزایش مقاومت کششی و استفاده از توان تراکتور بیشتر برای غلبه بر این مقاومت، مصرف سوخت افزایش پیدا نمود. لذا با توجه به بررسی‌های انجام گرفته مناسب‌ترین سرعت خاک‌ورزی، 10 کیلومتر بر ساعت با توجه به میزان مصرف سوخت پیشنهاد می‌گردد. هم‌چنین با افزایش عمق خاک‌ورزی، مصرف سوخت افزایش می‌یابد لذا توصیه می‌گردد که با حداقل عمق مورد نیاز خاک‌ورزی صورت پذیرد.

کلیدواژه‌ها

• انرژی
• خاک‌ورزی
• سرعت خاک‌ورزی
• عمق
• مصرف سوخت

20.1001.1.22286829.1394.5.2.10.3

مراجع

1. Bonari, E., M. Mazzoncici, and A. Peruzzi, 1995. Effect of conservation and minimum tillage on winter oilseed rape in a sand soil. Soil and Tillage 33: 90-108.

2. Darabi, Sh. 2012. Tractor fuel consuming plane for diffirent depth and gears by digital fuel consumer. New methods in agriculture conference. (In Farsi).

3. Filipovic, D., S. Kosutic, Z. Gospodaric, R. Zimmer, and D. Banaj. 2006. The possibilities of fuel saving and the reduction of CO2 emissions in the soil tillage in Croatia Agriculture. Ecosystems an Environment 115 (290): 1-4.

4. Fulton, J. P., L. G. Wells, S. A. Shearer, and R. I. Barnhisel. 1996. Spatial variantion of soil physical properties: A precursor to precision tllage. ASAE, 96, 1012.

5. Hasshemi, A. 2011. Desing and evaluatiuon monitoring of fuel consumer in agriculture operation. Tabriz University. (In Farsi).

6. Hayes, W. A., and H. M. Young. 1982. Minimum Tillage Farming. No-Till Farmer.

7. Helsel, Z. R. 2007. Fuel requirements and energy saving tips for field operation. N.J Agriculture Experiment Station.

8. Hernanz, J. L., R. Lopez, L. Navarrete, and V. Sanchez-Giron. 2002. Long-term effects of tillage systems and rotations on soil structure stability and organic carbon stratification in semiarid central Spain. Soil and Tilage 66: 129-141.

9. Lithourgidis, A. S., K. V. Dhima, C. A. Damalas, I. B. Vasilakoglou, and I. G. Eleftherohorinos. 2006. Tillage effects on wheat emergence and yield at varying seeding rates, and on labor and fuel consumption. Crop Science Society of America 46 (3): 1187-1192.

10. Lithourgidis, A. S., C. A. Damalas, and I. G. Eleftherohorinos. 2009. Conservation tillage: A promising prespective for sustainable agriculture i Greece. Journal of Sustainable Agriculture 33 (1): 85-95.

11. Lopes, A., K. P. Lanças, C. E. A. Furlani, A. K. Nagaoka, P. Castro Neto, and D. C. C. Grotta. 2003. Consumption of a tractor on the type of tire, ballasting and working speed fuel. Brazilian Journal of Agricultural and Environmental Engineering, Campina Grande 7 (2): 382-386.

12. Michel, J. R., K. J. Formstorm, and J. Borrelli. 1985. Energy requirement of two tillage system for irrigated suger beets, drybeens and cor. ASAe, 28, 1731-1735.

13. Rouzbeh, M., V. Almasi, and A. Hemmat. 2003. Investigation and evaluation of energy for different tillage methods in corn planting. Agriculture science journal 33: 117-128. (In Farsi).

14. Sessiz, A., T. Sogut, P. Alp, and R. Esgici. 2008. Tillage effects on sunflower (Helianthus Annuus L.) emergence, yield, quality, and fuel consumption in double cropping system. Journal of Central European Agriculture 9 (40): 697-710.

15. Sirhan, A., B. Snober, and A. Baltikhi. 2002. Management of primary tillage operation to reduce tractor fuel consumption. Agric Mech Asia Afr Lat Am, 33 (4): 9-11.

16. Stajnko, D., M. Lakota, F. Vucajnk, and R. Bernik. 2009. Effects of different tillage systems on fuel savings and reduction of CO2 emissions in production of silage corn in eastern Slovenia. Polish J. of Environ. Stud 18 (4): 711-716.