اثر خاک‌ورزی بین ردیفی بر عملکرد و کارآیی مصرف آب چغندرقند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• احمد حیدری

بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

https://doi.org/10.22067/jam.v10i2.76864

چکیده

تراکم خاک موجب کاهش خلل و فرج خاک و در نتیجه افزایش مقاومت و چگالی ظاهری خاک می‌شود. اگر بعد از کاشت، بین ردیف‌ها مجدداً خاک‌ورزی انجام شود، می‌تواند اثرات مثبتی بر کاهش فشردگی خاک و همچنین بر عملکرد محصول داشته باشد. این تحقیق به مدت دو سال (1396-1395) با هدف خاک‌ورزی بین ردیفی به‌منظور کاهش اثرات منفی تراکم خاک و نیز نرم کردن خاک اطراف ریشه چغندرقند در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اکباتان همدان با خاکی لومی و در قالب طرح آزمایشی کرت‌های یک‌بار خرد شده در سه تکرار اجرا شد. آبیاری در دو سطح شامل: 100درصد نیاز آبی گیاه (I1) و 75 درصد نیاز آبی گیاه (I2) به‌عنوان عامل اصلی و خاک‌ورزی بین ردیفی در چهار سطح شامل: کولتیواتور مرکب مجهز به تیغه‌های هلالی و قلمی به عمق 25-20 سانتی‌متر (T1)، کولتیواتور هلالی (T2)، کولتیواتور هلالی+ نیمه‌زیرشکن به عمق 35-30 سانتی‌متر (T3) و ماشین مرکب روتیواتور بین ردیفی مجهز به کولتیواتور دوار و تیغه پنجه‌غازی به عمق 25-20 سانتی‌متر (T4) به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. در حین آزمایش برخی خواص فیزیکی خاک شامل چگالی ظاهری و شاخص مخروط خاک در کف جویچه اندازه‌گیری شدند. در پایان فصل رشد، عملکرد ریشه و عملکرد شکر سفید اندازه‌گیری و محاسبه شدند. نتایج نشان داد که اثر روش‌های خاک‌ورزی بین ردیفی بر شاخص‌های چگالی ظاهری خاک و شاخص مخروط خاک معنی‌دار شدند و تیمار T3 (کولتیواتور هلالی+ نیمه‌زیرشکن به عمق 35-30 سانتی‌متر) نسبت به بقیه تیمارها کمترین مقدار چگالی ظاهری و شاخص مخروط خاک داشتند. اثر روش‌های خاک‌ورزی بین ردیفی و سطوح آبیاری و نیز اثرات متقابل آن‌ها بر عملکرد ریشه و شکر سفید معنی‌دار نبودند. نتایج نشان داد که اثر خاک‌ورزی بین ردیفی بر کارآیی مصرف آب معنی‌دار نبود. اثر نیاز آبی بر کارآیی مصرف آب بر اساس عملکرد شکر و شکر سفید معنی‌دار بود. نیاز آبی 75 درصد نسبت به نیاز آبی 100 درصد، کارآیی مصرف آب بر اساس عمکرد ریشه، شکر و شکر سفید را به‌ترتیب 4، 14 و 7 درصد افزایش داد. بنابراین با هدف کاهش مصرف آب و عدم کاهش معنی‌دار عملکرد، می‌توان پس از استقرار گیاه حدود 25% مصرف آب را کاهش داد.

کلیدواژه‌ها

• تراکم خاک
• چغندرقند
• زیرشکنی بین ردیفی
• کولتیواتور
• نیاز آبی

20.1001.1.22286829.1399.10.2.16.4

Open Access

©2020 The author(s). This article is licensed under Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0), which permits use, sharing, adaptation, distribution and reproduction in any medium or format, as long as you give appropriate credit to the original author(s) and the source.

مراجع

1. Afzalinia, S., M. Niroumand Jahromi, and D. Mohammadi. 2008. The effect of row crop cultivator types on sugar beet yield and quality. Jornal of Agricultural Engineering Research 9: 57-68.

2. Ahmadi, K., H. R. Abadzadeh, H. Abdshah, A. Kazemian, and M. Rafee. 2018. Aricultural Statistics (2016-2017). Ministry of Agricultural Jihad.

3. Alizadeh, A. 2008. Soil, water, plant relationship. Emam Reza University Press.

4. Beck, D. L., and D. W. DeBoer. 1992. Post-emergence, inter-row tillage to enhance infiltration under sprinkler irrigation. Soil and Tillage Research 23: 111-123.

5. Chancy, H., and E. Kamprath. 1982. Effects of Deep Tillage on N Response by Corn on a Sandy Coastal Plain Soil 1. Agronomy Journal 74: 657-662.

6. Ekelöf, J., V. Guaman, E. Jensen, and P. Persson. 2015. Inter-row subsoiling and irrigation increase starch potato yield, phosphorus use efficiency and quality parameters. Potato Research 58: 15-27.

7. Friessleben, G. 1981. Investigations into mechanical and chemical post-planting cultivation of potatoes on a loess site. Archiv für Acker und Pflanzenbau und Bodenkunde 25: 301-310.

8. Guaman, V., B. Båth, J. Hagman, A. Gunnarsson, and P. Persson. 2016. Short time effects of biological and inter-row subsoiling on yield of potatoes grown on a loamy sand, and on soil penetration resistance, root growth and nitrogen uptake. European Journal of Agronomy 80: 55-65.

9. Haghayeghi, A., Gh. Tohidloo, and H. Sareghaen. 2005. Water use efficiency and yield of sugar beet under sprinkler and furrow irrigation. Journal of Agricultural Engineering Research 22: 1-14.

10. Hamza, M., and W. Anderson. 2005. Soil compaction in cropping systems: A review of the nature, causes and possible solutions. Soil and Tillage Research 82: 121-145.

11. Heidari, A., A. Hemmat, and S. Rezvani. 2014. The effect of inter-row tillage on potato yield quality and quantity and water use efficiency in a fine-textured Soil. JWSS-Isfahan University of Technology 18: 35-44.

12. Henriksen, C. B., J. Rasmussen, and C. Søgaard. 2005. Kemink subsoiling before and after planting. Soil and Tillage Research 80: 59-68.

13. Howell, T. A. 2001. Enhancing water use efficiency in irrigated agriculture. Agronomy Journal 93: 281-289.

14. Ibrahim, B., and D. Miller. 1989. Effect of subsoiling on yield and quality of corn and potato at two irrigation frequencies. Soil science society of America journal 53: 247-251.

15. Jahadakbar, M., H. R. Ebrahimian, M. Torabi, and J. Gohari. 2003. Effect of water deficit on sugar beet quality and quantity in Kabotarabad-Esfahan.

16. Larney, F., and R. Fortune. 1986. Recompaction effects of mouldboard ploughing and seedbed cultivations on four deep loosened soils. Soil and Tillage Research 8: 77-87.

17. Miller, D., and M. Martin. 1990. Responses of three early potato cultivars to subsoiling and irrigation regime on a sandy soil. American Potato Journal 67: 769-777.

18. Mirzaei, M. R., and A. Ghadami Firouzabadi. 2008. Investigation of quantity and quality characters of Sugar Beet crop under Furrow and micro irrigation Systems in hamedan Jornal of Sugar beet 23: 111-122.

19. Mirzaei, M. R., and S. Rezvani. 2012. Effects of deficit irrigation levels at four growth stages on yield and quality of sugar beet. Iranian Journal of Crop Sciences 14: 94-107.

20. Nawaz, M. F., G. Bourrie, and F. Trolard. 2013. Soil compaction impact and modelling. A review. Agronomy for Sustainable Development 33: 291-309.

21. Nourjou, A., F. Abbasi, A. Jodaei, and M. Baghaei Kia. 2006. The effect of deficit irrigation on the quality and quantity of sugar beet in Miandoab region. Jornal of Sugar beet 22: 53-66.

22. Nuruzi, A., M. A. D. Rezvani, K. Azari, and A. M. Jafari. 2007. Impacts of different irrigation systems on nitrogen and water use efficiency and the quality and quantity of sugar beet yield. Agricultural Scientific Information and Documentation Centre, Agricultural Research and Education Organization. Report no. 375.

23. Pierce, F., and C. G. Burpee. 1995. Zone tillage effects on soil properties and yield and quality of potatoes (Solanum tuberosum L.). Soil and Tillage Research 35: 135-146.

24. Reeves, D., and J. Touchton. 1986. Effects of in-row and interrow subsoiling and time of nitrogen application on growth, stomatal conductance and yield of strip-tilled corn. Soil and tillage research 7: 327-340.

25. Ross, C. 1986. The effect of subsoiling and irrigation on potato production. Soil and Tillage Research 7: 315-325.

26. Sahin, U., S. Ors, F. M. Kiziloglu, and Y. Kuslu. 2014. Evaluation of water use and yield responses of drip-irrigated sugar beet with different irrigation techniques. Chilean Journal of Agricultural Research 74: 302-310.

27. Sojka, R., D. Westermann, D. Kincaid, I. McCann, J. Halderson, and M. Thornton. 1993. Zone-subsoiling effects on potato yield and grade. American Potato Journal 70: 475-484.

28. Stalham, M., E. Allen, A. Rosenfeld, and F. Herry. 2007. Effects of soil compaction in potato (Solanum tuberosum) crops. The Journal of Agricultural Science 145: 295-312.